Verademing in Mons: Hoe David Hockney en Mahler je hart openen voor de natuur
Stap met ons mee naar Mons, want hier wacht een ervaring die je ziel raakt!
Als er één plek is waar kunst, natuur en muziek samensmelten tot een troostrijke omhelzing, dan is het wel in het CAP museumcomplex met de tentoonstelling Le Chant de la Terre.
Denk je aan de iconische, zonovergoten zwembadscènes van David Hockney? Vergeet ze even. Hier word je ondergedompeld in zijn nieuwste werken: schilderijen en die kenmerkende iPad-landschappen die de diepe, vaak vluchtige relatie tussen ons en Moeder Aarde vastleggen.
Maar wat deze tentoonstelling écht uniek maakt, is de hemelse soundscape: de 9e symfonie van Gustav Mahler, Das Lied von der Erde.
Deze tentoonstelling, samengesteld door de briljante Isabelle Cahn ereconservator van het Musée d'Orsay, is een meditatieve reis door seizoenen en emoties. Verwacht niet alleen te kijken; verwacht te emotioneel voelen en te luisteren. Ben je klaar voor een trip die je blik op de wereld — en het leven — misschien voorgoed verandert? 🌳🎨
De Diepe Roes van Mahlers Lied: Troost in Muziek en Poëzie
Wat een vondst van curator Isabelle Cahn! De tentoonstelling is veel meer dan een reeks prachtige landschappen; ze is een liederencyclus. Elke zaal, elke afdeling, ademt de sfeer van een van de zes delen uit Mahlers meesterwerk. Maar ken je het verhaal achter deze muziek? Toen Mahler in 1907 en 1908 aan Das Lied von der Erde werkte, beleefde hij een van de zwaarste periodes van zijn leven. Artsen stelden een ernstige hartkwaal vast, zijn jonge dochter Maria Anna overleed op vierjarige leeftijd, en antisemitische sentimenten kostten hem zijn werk als directeur van de Weense Staatsopera. De componist zocht en vond een diepe troost in een serie eeuwenoude Chinese gedichten, waarvan vooral de soberheid en het inzicht in de cyclische aard van het leven hem raakten.
Hij verwerkte deze thema's — de eindigheid, de schoonheid van de natuur en de aanvaarding van het lot — in de cyclus van zes liederen. De muziek van Mahler, voltooid in 1909 en een emotioneel afscheid van het leven, vormt hierdoor een rode draad die een zwaarmoedige, maar troostrijke context biedt voor Hockney's heldere, levensbevestigende kunst. Je loopt de zalen binnen en de muziek klinkt, terwijl delen van de liedteksten je blik op de kunst sturen. Het nodigt je uit om even stil te staan bij de grootsheid van de natuur tegenover de kwetsbaarheid en kortstondigheid van ons menselijk bestaan. Het is een dialoog tussen kunst en klank die je constant herinnert aan de cycli van het leven, de schoonheid in de vergankelijkheid en de troost die je vindt in de natuur.
Het nodigt uit tot reflectie over de spanning tussen de grootsheid van deze landschappen en de kwetsbaarheid en kortstondigheid van het menselijk leven.
Lente en Eeuwige Vernieuwing door de iPad-Lens
De tentoonstelling opent met een adembenemende knaller: Hockney's panoramische Untitled 02 (The Arrival of Spring), een weelderige introductie tot zijn nieuwste landschapsserie die hij in zijn geboorteland Yorkshire maakte. Het is alsof je door een gigantisch venster naar een uitbarsting van nieuw leven kijkt. Die robijnrode weg in het midden van het schilderij trekt je oog meteen naar binnen, langs de lentebloemen, door het regiment bomen, tot in een wervelend, zuurgroen boskreupelhout. Het is speels primitief in verfeffect, maar verfijnd in perspectief. De iPad-tekeningen, die hij veelvuldig maakte tijdens zijn verblijf in Normandië, staan centraal. Sommige critici vonden zijn digitale overstap wat minder, maar wij? Wij vinden het geniaal. Het stelde hem in staat om het platteland onmiddellijk vast te leggen, net zoals de impressionisten dat deden, maar dan met de technologie van nu. Je ziet de spontane kronkels van de bloesem, de alledaagse meidoornstruik die verandert in een suikerspinobject van schoonheid. De boodschap is duidelijk: na de winter komt altijd de lente, een nieuw begin. 🌸
De Zwaarte van de Aarde, de Eerlijkheid van de Mens
Hoewel Hockney's werk vaak lichtvoetiger is dan Mahlers zwaarmoedige thema's (eindigheid van het leven, acceptatie van de dood), komen ze samen in hun scherpe observaties. Hockney is, net als andere tentoongestelde kunstenaars zoals Van Gogh, Munch en Constant Meunier, een gepassioneerde waarnemer van het leven en de arbeid. De dialoog met Van Gogh, die in deze regio (de Borinage) besloot kunstenaar te worden, is prachtig. Je ziet hier Van Goghs krijtwerk The Diggers (1880), dat het dagelijkse zwoegen van de boeren vastlegt. Het zijn authentieke afbeeldingen van gewone mensen en hun intieme relatie met het land(schap). Die authenticiteit onderbouwt de positiviteit van de hele tentoonstelling. Het gaat niet om mooie plaatjes, maar om de waarheidsgetrouwheid van het werk. In ons gesprek met Caroline Dumoulin (Exhibition Coordination) maakte de volgende samenvatting voor ons:
Wat deze tentoonstelling uniek maakt, zit niet alleen in de pracht van Hockney's kleuren, maar in de naadloze fusie met Mahlers muziek. De ware magie zit in de dialoog tussen Hockney en meesters als Van Gogh en Munch. Het is die gelaagde beleving – waarbij muziek en artistieke verbindingen elkaar versterken – die de tentoonstelling zo onvergetelijk maakt.
Perspectief, Eenzaamheid en Noorderlicht
Hockney is voortdurend geobsedeerd door de vraag naar perspectief. Hoe minimaliseer je de afstand tussen kunstwerk en kijker? Zijn speelse benadering van standpunten wordt hier uitgelicht, deels in een video-installatie die Europese technieken door de eeuwen heen toont. Deze afdeling werpt een blik op Hockney's bewondering voor de noordelijke schilders, zoals de Noor Edvard Munch en de Scandinavische symbolistische schilders van het begin van de 20e eeuw, waaronder de Fin Albert Edelfelt en de Estse modernist Konrad Mägi. De eenzaamheid en het isolement in hun uitgestrekte, lege landschappen sprak hem aan. Het roept beelden op van Hockney's eigen reizen naar Noorwegen en IJsland. Hier wordt het herfstthema ingeluid: roodbruine tinten, stillevens in aardetinten van Van Gogh en Hockney's The Arrival of Spring in Woldgate, East Yorkshire in 2011 – 29 januari met zijn kale, spichtige takken. Van de landen van de middernachtzon tot Mahlers afsluitende lied: je wordt meegenomen op een reis die zowel introspectief als groots is. Zelfs Hockney's iPad-getekende zelfportret aan het einde, met zijn tweed pet en levendige bril, weerspiegelt die balans tussen zelfbeschouwing en tentoonstelling.
Nevenexposities als Meerwaarde: De mogelijkheid om in hetzelfde complex de werken van de Brusselse kunstenaar Kevin Douillez (Voyages d'un geste) en de Nederlandse artist in residence Emmy Bergsma (houtskooltekeningen geïnspireerd op Van Gogh's Cuesmes) te bezoeken voor een complete kunst-trip.
Twijfel niet langer! David Hockney: Le Chant de la Terre in Mons is een reis naar je eigen innerlijke landschap, een moment van reflectie dat je de energie en positiviteit geeft waar je vandaag de dag zo naar zoekt.
De tentoonstelling is te zien tot en met 25 januari 2026. Neem de trein of auto naar Mons, plan een dag vol kunst, muziek en zelfreflectie, en vergeet zeker niet de werken van Kevin Douillez en Emmy Bergsma mee te pikken!
Fotografie: © Be-Culture - Veerle Boriau (tenzij anders vermeld) - Tekst: Diane Geerts | Update 10 oktober 2025 | Gepub. 10 oktober 2025
Met de steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) en Wallonië.