Blanco Pagina

Fotografie: headerfoto © Veerle Boriau - Tekst: Diane Geerts | Update 23 jun 2025 | Gepub. 23 jun 2025

Gastblog van:

Deze excursie is tot stand gekomen samen met Timeless Trails 

Velzeke: Waar de Echo van het Romeinse Legioen Weerklinkt.

Vandaag neem ik jullie mee naar een plek waar de lagen van de geschiedenis niet in stoffige boeken liggen, maar letterlijk onder jullie voeten. We trekken naar de Vlaamse Ardennen, naar Velzeke en omstreken, een regio waar elke heuvel, elke kassei en elke waterloop een verhaal fluistert. Ik wil jullie laten proeven, voelen en beleven hoe het leven hier was, duizenden jaren geleden.

Stel je even voor: jullie sluiten de ogen en voelen de trilling van de kasseien. Het is niet het gedreun van een tractor, maar het geratel van de wielen van een Romeinse kar, volgeladen met amforen wijn en glimmend terra sigillata-aardewerk. Jullie ruiken de geur van natte aarde, houtrook en het onmiskenbare aroma van Romeinse vissaus, garum, dat op de lokale markt wordt verhandeld. Dit is geen fantasie. Dit is de sensatie van Velzeke, een plek die ooit een bruisende vicus was, een provinciestad op het strategische kruispunt van de heirbaan Boulogne-Keulen. Hier stapelen de verhalen van Romeinen, Merovingers en de trotse heren van Zottegem en Roborst zich op. Ga met me mee, en laten we samen de echo's uit het verleden ontdekken.

Het Kloppend Hart: Museum Velzeke, Meer dan een Gebouw

Mijn reis begint in het Provinciaal Archeologisch Museum Velzeke. Vergeet het beeld van een stil, plechtig museum. Zodra je binnenstapt, stap je een andere wereld in. Het is hier dat de ontelbare scherven en artefacten, die door archeologen met engelengeduld uit de Zottegemse bodem zijn gehaald, een stem krijgen. De vitrines zijn geen stofnesten, maar vensters op het verleden. Ik sta stil bij een eenvoudig, aardewerken olielampje. Meteen zie ik de flakkerende vlam voor me in een houten huis, tweeduizend jaar geleden. Ik stel me de geur van de walmende olijfolie voor, het geroezemoes van de markt dat door de open deur naar binnen drijft.

Dit is de kracht van Velzeke. De objecten zijn hier geen dode dingen; het zijn de stille getuigen van levens, dromen en dagelijkse beslommeringen. De glazen halssnoeren uit een Merovingisch graf in Beerlegem, de sierlijke fibulae (mantelspelden) en het luxueuze rode aardewerk uit Gallië... Ze vertellen over handel, status en een verrassend verfijnde smaak. Het museum personeel is gepassioneerd en biedt voor groepen boeiende rondleidingen aan die de Romeinse vicus en de prehistorische bewoning tot leven wekken. Hier begrijpen jullie pas echt dat de geschiedenis van Vlaanderen niet in de grote steden begon, maar hier, op het platteland, waar legioensoldaten, handelaars en ambachtslui een nieuwe samenleving vormden.

Buiten de Muren: Waar de Geschiedenis aan je Voeten Ligt

Een bezoek aan Velzeke is pas compleet als je naar buiten trekt, de landschappen in waar de verhalen verborgen liggen. De regio is een paradijs voor wandelaars en fietsers, met een netwerk van knooppunten die jullie langs de meest bijzondere plekjes leiden.

De Paddestraat: Peddelen op Romeins Asfalt

Net buiten het museum ligt een legende: de Paddestraat. Voor wielerliefhebbers is dit heilige grond, een iconische kasseistrook uit de Ronde van Vlaanderen. Maar terwijl jullie over de bolle stenen dokkeren, besef dan dat jullie op een stukje van de oorspronkelijke Romeinse heirbaan rijden. Dit was de snelweg van de oudheid, die de haven van Boulogne verbond met het hart van het Rijk. Ik voelde de historie in elke schok die door mijn fiets ging. Het is een tastbare link met de soldaten en kooplui die hier eeuwen voor ons passeerden. De route maakt deel uit van het Via Romana-fietsproject, een absolute aanrader voor groepen die de Romeinse connectie tussen Velzeke en Bavay in Noord-Frankrijk willen ervaren.

"Terwijl je over de bolle stenen van de Paddestraat dokkert, besef dan dat je niet zomaar op een kasseiweg rijdt. Je volgt het spoor van legioenen, handelaars en reizigers die hier tweeduizend jaar geleden de wereld vormgaven."

De Stille Pracht van Hermelgem en Leeuwergem

Wandel of fiets met uw groep verder naar de open akkers rond Hermelgem. Archeologen noemen dit een kouter, een woord afgeleid van het Latijnse 'cultura'. Op het eerste gezicht zie je een golvend landschap, maar na een regenbui kun je hier, net als de archeologen, scherven Romeins aardewerk en stukjes dakpan in de omgeploegde aarde zien glinsteren. Hier lag ooit een grote Romeinse villa of zelfs een kleine nederzetting aan de Schelde. Dichterbij, in Leeuwergem, werden de fundamenten van een compleet Romeins gehucht blootgelegd. Geen luxe villa's, maar bescheiden houten boerderijen. Het toont aan hoe dichtbevolkt en economisch actief deze regio al was, een netwerk van boerengemeenschappen die de grotere vicus van Velzeke voedden en bevoorraadden.

Van Motte tot Kasteel: Middeleeuwse Macht en Intrige

De Romeinse aanwezigheid was dominant, maar de geschiedenis stopte niet na hun vertrek. De regio werd een speelbal van feodale heren die hun macht met indrukwekkende bouwwerken toonden.

De Motte van Roborst: Een Aarden Vuist in het Landschap

Verstopt achter een boerderij in Roborst ligt een vreemde, zeven meter hoge heuvel die men de "Tumulus" noemt. Maar laat je niet misleiden: dit is geen Romeinse grafheuvel. Dit is het restant van een mottekasteel uit de 11de eeuw. Ik klom naar de top en probeerde me voor te stellen hoe imposant dit moet zijn geweest. Bovenop stond een houten toren, het opperhof, omringd door een palissade en een gracht. Het was een pure machtsverklaring van de heren van der Gracht, een middeleeuwse vuist gebald tegen de horizon. Het is een plek die de verbeelding prikkelt en een perfecte, sfeervolle stop is tijdens een wandeltocht. De nabijgelegen Duivelstoren is een restant van de latere, stenen burcht en voegt een extra laag mysterie toe.

Zottegem: In de Schaduw van Graaf Egmont

Geen bezoek aan deze streek is compleet zonder een halte in Zottegem, de stad die onlosmakelijk verbonden is met de tragische figuur van Lamoraal van Egmont. Het huidige Egmontkasteel, nu de stadsbibliotheek, was ooit zijn hof van plaisance, een luxueus lustslot. Maar de geschiedenis gaat veel dieper. Archeologisch onderzoek heeft een stenen donjon en een Romaanse kapel uit de 12de eeuw blootgelegd. Bezoek zeker de crypte onder de kerk, waar de lichamen van Egmont en zijn vrouw Sabina van Beieren rusten. Wanneer je daar staat, in de kille stilte, voel je de zwaarte van de Nederlandse Opstand. Het is een krachtige, emotionele ervaring die de grote Europese geschiedenis verbindt met deze Vlaamse stad.

"In de crypte van Egmont, in de kille stilte, voel je de zwaarte van de geschiedenis. Het is hier dat de grote Europese politiek en het persoonlijke drama van een onthoofde graaf samenkomen op een paar vierkante meter."

Proef het Verleden: Een Romeins Gastronomisch Avontuur

Wat aten die Romeinen en Merovingers nu eigenlijk? Een reis met VeDi-Trips is niet compleet zonder een culinaire duik in het verleden. Dankzij het werk van pioniers zoals foodarcheoloog Jeroen Van Vaerenbergh en het boek "Ave Caesar" van Johan de Rijck, weten we verrassend veel over de smaken van toen. Vergeet de mythe van enkel everzwijn en hompen brood. De Romeinse keuken was verfijnd en maakte gebruik van ingrediënten die via hun uitgebreide handelsnetwerk tot in Velzeke kwamen.

Stel je een maaltijd voor met moretum, een soort pesto van verse kaas, kruiden en look. Of linzenstoofpotjes, op smaak gebracht met koriander en wijn. Ze aten speltbrood en gebruikten olijfolie en de beruchte garum (gefermenteerde vissaus) als smaakmaker. Veel van de kruiden die ze gebruikten, groeien hier nog steeds in het wild. Voor groepen kan een kookworkshop Romeinse gerechten of een thematisch diner een onvergetelijke afsluiter zijn van een historische dag. Het is een manier om de geschiedenis niet alleen te zien, maar letterlijk te proeven.

Uw Groepsuitstap naar Velzeke en Omgeving: Een Reis op Maat

Deze regio is een schatkist die wacht om geopend te worden, perfect voor een daguitstap of een meerdaagse verkenning met uw vereniging, vriendengroep of culturele kring. De combinatie van diepgaande geschiedenis, prachtige natuur en unieke gastronomie biedt voor ieder wat wils.

Gepersonaliseerde aanbevelingen:

• Voor de cultuur- en geschiedenisliefhebbers: Een diepgaande rondleiding in het Museum Velzeke, gevolgd door een bezoek aan de Egmontcrypte in Zottegem en een wandeling naar de motte van Roborst.
• Voor de actieve groepen: Een fietstocht langs de knooppunten die de Paddestraat, de kouters van Hermelgem en de mooiste landschappen van de Vlaamse Ardennen met elkaar verbindt.
• Voor de fijnproevers: Combineer een cultureel bezoek met een Romeinse kookworkshop of een diner gebaseerd op historische recepten. Een unieke, zintuiglijke ervaring die nog lang zal nazinderen.

Klaar om de tijd terug te draaien?

Zijn jullie als groep klaar om de lagen van de tijd af te pellen en de echo's van het verleden zelf te horen? VeDi-Trips.be stelt met plezier een programma op maat samen dat perfect aansluit bij de interesses en wensen van uw groep.

Neem vandaag nog contact met ons op en laat ons jullie meenemen op een onvergetelijke tijdreis naar het hart van de Vlaamse Ardennen!