Haarlem - Teylers Museum
Het Ongelooflijke Verhaal Achter Apollo-David:
De Primeur die Je Moet Ervaren
Als reizigers zijn we altijd op zoek naar verhalen. Plekken die ons ontroeren, die ons iets nieuws leren en die ons laten zien hoe de geschiedenis tot leven komt. Soms vind je die verhalen in een afgelegen dorpje, en soms, heel soms, vind je ze in een museum in je eigen achtertuin. De afgelopen weken stond mijn inbox vol met berichten over een tentoonstelling in Haarlem die belooft een absolute gamechanger te worden: 'De mannen van Michelangelo' in het Teylers Museum.
En hoewel de tentoonstelling al veelbelovend klonk, is er één specifieke toevoeging die de kunstwereld op zijn grondvesten doet schudden: de komst van het marmeren beeld de Apollo-David. Dit is niet zomaar een bruikleen; het is de allereerste keer dat een marmeren sculptuur van de meester zelf in Nederland te zien is. En geloof me, dit is een unieke kans die je niet wilt missen.
Het is moeilijk te bevatten wat een moment dit is. Michelangelo Buonarroti, een naam die resoneert met genialiteit en passie, wiens werken de menselijke ervaring op een ongeëvenaarde manier vangen. Zijn sculpturen, de David, de Pietà, zijn iconen die we allemaal kennen. Maar het overgrote deel van zijn marmeren beelden bevindt zich in Italië, en slechts een handjevol wordt permanent buiten de landsgrenzen tentoongesteld. Het is extreem zeldzaam dat een van deze beelden wordt uitgeleend. Daarom voelden wij een enorme drang om hier alles over te weten te komen. Ik heb diep gegraven, in zowel Nederlandse als buitenlandse bronnen, om de ware betekenis achter dit beeld te doorgronden. En wat ik ontdekte, is een verhaal vol mysterie, creativiteit en onvoltooide perfectie.
De God of de Held? Het Raadsel van de Onvoltooide Schoonheid
Toen ik voor het eerst las over de Apollo-David, was ik direct gefascineerd door de dualiteit in de naam. Waarom Apollo-David? Het bleek dat het ongeveer 150 centimeter hoge beeld, dat Michelangelo rond 1530 maakte, onvoltooid is gebleven. Hierdoor wisten kunsthistorici lange tijd niet zeker wie de figuur moest voorstellen: de mythische god Apollo of de Bijbelse held David. Hoewel de meeste experts nu denken dat het Apollo is, die een pijl uit zijn koker op zijn rug haalt, blijft de naam Apollo-David hangen als een eerbetoon aan de onzekerheid en de discussie die het beeld teweegbracht.
Deze onvoltooide staat maakt het beeld juist zo bijzonder. Het nodigt je uit om mee te denken, om te speculeren over de intenties van de kunstenaar. Je ziet de sporen van de beitel, de plekken waar Michelangelo's handen het marmer hebben vormgegeven en waar hij is gestopt. Het is alsof je meekijkt over zijn schouder, een unieke inkijk in zijn creatieve proces. Het toont niet alleen zijn ongekende technische vaardigheden – zijn beheersing van het harde marmer en zijn diepgaande kennis van anatomie – maar ook de mens achter de legende. Het is een tastbaar bewijs van hoe een kunstwerk tot stand komt, van de eerste slag tot de onvoltooide finishing touch.
Een Leven in Marmer: De Persoonlijke Liefde van Michelangelo
De tentoonstelling 'De mannen van Michelangelo' draait om zijn fascinatie voor het mannelijk lichaam, en de Apollo-David past perfect in dat thema. Het beeld toont een jonge man met een gedraaide pose, vol beweging en kracht. Het is een weergave van de schoonheid en gratie van het menselijk lichaam, een onderwerp dat Michelangelo in al zijn werken verkende. De kunstenaar zag het menselijk lichaam niet alleen als een fysieke vorm, maar als een uitdrukking van de ziel. Hij was in staat om de perfectie van de anatomie te combineren met een diepe emotionele lading.
Conservator Terry van Druten verwoordde het perfect:
"In dit beeld komen al Michelangelo's grootste kwaliteiten samen. Het is niet alleen een meesterwerk van techniek en kunst, maar het toont ook zijn persoonlijke voorkeur voor het jonge mannenlichaam."
Het is deze persoonlijke dimensie die me zo raakt. Het is alsof je niet alleen een kunstwerk bekijkt, maar ook een stukje van de kunstenaar zelf. Je ziet de liefde en de passie waarmee hij de spieren, de houding en de uitdrukking van het lichaam heeft gevormd. Het is een eerbetoon aan de menselijke vorm en aan de ongekende vaardigheid om die vorm in hard marmer vast te leggen. Dit is een zeldzame kans om de ziel van Michelangelo te ervaren.
De Weg naar Haarlem: Een Bruikleen met een Unieke Geschiedenis
Het verhaal van de Apollo-David gaat verder dan alleen de kunstenaar. Het beeld heeft een fascinerende reis afgelegd. Michelangelo maakte het in opdracht van Baccio Valori, een gouverneur van Florence, die in 1537 op het schavot aan zijn einde kwam. Toen de politieke situatie in de stad veranderde en Michelangelo Florence verliet, bleef het beeld onvoltooid achter. Het kwam later in het bezit van de machtige Medici-familie en vond uiteindelijk zijn weg naar het Museo Nazionale del Bargello in Florence. Daar behoort het tot de vaste collectie van een van de meest vooraanstaande beeldhouwkunstmusea ter wereld.
De bereidheid van het Bargello om dit meesterwerk uit te lenen, is een historisch moment. Het is een erkenning van de zeldzame kwaliteit van de tentoonstelling in het Teylers Museum en een bewijs van de diepgaande samenwerking tussen internationale musea. Voor mij voelt het als een overwinning, niet alleen voor het museum, maar voor iedereen die van kunst houdt. Het is een herinnering aan de kracht van culturele uitwisseling en de onuitputtelijke schoonheid die ons verbindt. Het is een kans om een stukje Italiaanse Renaissance-geschiedenis in Nederland te ervaren, een gebeurtenis die je maar eens in je leven meemaakt.
Jouw Bezoek aan een Historische Tentoonstelling: Tips en Tricks
Deze tentoonstelling is meer dan alleen de Apollo-David. Naast de marmeren sculptuur zijn er ruim twintig tekeningen van Michelangelo uit de eigen collectie van het Teylers Museum te zien, aangevuld met bruiklenen uit gerenommeerde musea zoals het Louvre en het British Museum. Het is een allesomvattende blik op de kunstenaar, zijn werkwijze en zijn passie. De tentoonstelling belooft een echte publiekstrekker te worden, dus goede voorbereiding is essentieel.
De tentoonstelling 'De mannen van Michelangelo' loopt van 15 oktober 2025 tot en met 25 januari 2026. De ticketverkoop begint op 1 september 2025.
Als je zeker wilt zijn van een plekje, raad ik je aan om je in te schrijven voor de speciale Michelangelo-nieuwsbrief van het Teylers Museum.
Zo word je als eerste op de hoogte gehouden en krijg je de kans om tickets te kopen voordat de officiële verkoop van start gaat. Dit is niet zomaar een bezoek aan een museum; dit is een reis door de tijd, een ontmoeting met een van de grootste kunstenaars aller tijden.
"Dankzij de Apollo-David kunnen we laten zien hoe in zijn beeldhouwkunst alles samenkomt." – Terry van Druten.
Dit is de kans om de magie van Michelangelo met eigen ogen te zien.
Ga jij dit historische moment meemaken?
Fotografie: headerfoto © Teyler Museum - Tekst: Diane Geerts | Update 22 augustus 2025 | Gepub. 22 augustus 2025