Elst

Van de Geutelingenfeesten tot historische ontdekkingen: beleef een dag in het hart van de Vlaamse Ardennen!

Geutelingen en de bedevaart van St. Apolline

Als de geutelingen onlosmakelijk verbonden zijn met Elst (een stad die aan Brakel vastzat), dan hebben ze dat voor een groot deel te danken aan de bedevaart van de heilige Apollijn. Toen het feest van de heilige 9 februari naderde, kwamen veel pelgrims naar de stad op zoek naar genezing en bescherming tegen kiespijn. Inderdaad, Apolline van Alexandrië of Apollonia, martelares van de derde eeuw, patrones van kaakchirurgen, en een toevlucht voor gebitsproblemen.

De genezende krachten die hem worden toegeschreven, vinden hun oorsprong in zijn hagiografie. De heilige, vaak afgebeeld met een tang in haar hand, herinnert aan het weinig benijdenswaardige lot dat haar te wachten stond. Een groep mannen zaaide terreur in Alexandrië. Dronken van geweld stormden ze op de jonge vrouw af, sloegen haar, sloegen haar kaak en trokken haar tanden eruit. Ze dreigen haar met de brandstapel als ze haar geloof niet afzweert. Apolline weigert en besluit zich in het vuur te werpen. De cultus van de heilige leeft nog steeds, zoals hier in Elst in Oost-Vlaanderen of in Bierne in het noorden waar de kapel van Sainte-Apolline nog steeds het voorwerp is van vodden.

Een specialiteit die de eeuwen heeft overleefd

Van het vuur van de brandstapel naar dat van de houtgestookte ovens, er is maar één symbolische stap. De bedevaart was een gelegenheid om dit soort dikke pannenkoeken te maken die de pelgrims ter plekke konden eten, gemakkelijk mee konden nemen en die de dorpelingen met hun gezinnen serveerden. Traditioneel begon de productie van geutelingen in de laatste twee weken van januari en eindigde in de eerste helft van februari. En als klap op de vuurpijl zou het eten van een geutelin tijdens deze feestelijke periode je voor de meest hebzuchtige mensen een heel jaar lang beschermen tegen gebitsproblemen!

Zeer populair in België tot in de jaren 1930, raakte de traditie van geutelingen na de oorlog geleidelijk in onbruik. Grotendeels door het verdwijnen van houtgestookte ovens. In de jaren 1970 werd in Elst een commissie opgericht rond het idee om dit oeroude recept nieuw leven in te blazen. Een impuls van de familie De Koekelaere, die deze ambachtelijke traditie vandaag de dag nog steeds voortzet. Tot slot moet worden opgemerkt dat deze kleine pannenkoek met het uiterlijk van een galette het label Vlaamse Streekproduct.be heeft gekregen, dat traditionele Belgische streekproducten onderscheidt.

Het receptje van de Geutelingen

Deze dikke pannenkoek gemaakt met melk, bloem, eieren, gist en kaneel wordt gebakken in een houtoven. Het is deze kookmethode die het zowel de smaak als de bijzondere zachte textuur geeft. Het Ovenmuseum organiseert regelmatig bezoeken aan workshops om u te helpen de beroemde Geuteling (enkelvoud), Geutelingen in het meervoud voor de fijnproevers, te ontdekken en te proeven! En voor degenen die hun handen vuil willen maken, is hier een klein recept om zelf te proberen.

• 4 eieren
• 67 cl melk
• 500 g fijn tarwemeel
• 33 g verse gist
• Zout
• Kaneel

Scheid de eiwitten van de dooiers en bewaar ze apart.
Verwarm de melk zonder deze aan de kook te brengen.
Meng de hete melk, bloem, eidooiers, zout en kaneel (naar smaak) door elkaar.
Los de gist op in een beetje warm water (6 cl).
Roer het door het mengsel.
Klop de eiwitten los en spatel ze door het beslag.
Mix tot een gladde massa.
Laat het deeg rijzen en dek het af met een doek op kamertemperatuur, bij voorkeur in de buurt van een warme plaats. Reken 1 uur tot 1 uur en 15 minuten. Er verschijnen dan kleine belletjes op het oppervlak.

Oorspronkelijk werd er gekookt in een houtgestookte oven. De pasta werd vervolgens rechtstreeks op de kleilaag gegoten. Een goed alternatief is om een pizzasteen te gebruiken die je in een zeer hete traditionele oven plaatst.

Het equivalent van een pollepel wordt rechtstreeks op de steen gegoten. Het deeg zwelt op aan de bovenkant. Verwijder de Geutelingen zodra ze goudbruin zijn. Geniet ervan met bruine suiker, smeltende chocolade of jam.

Ontdek de Geutelingen van de Vlaamse Ardennen: Een Unieke Ervaring voor Verenigingen

De Vlaamse Ardennen, een pittoreske regio in België, biedt een schat aan culturele en culinaire ervaringen. Een van de meest bijzondere tradities die je hier kunt ontdekken, is de geuteling. Deze stevige pannenkoek, gemaakt van een eenvoudig gistdeeg met een snuifje kaneel, is een ware delicatesse en een stukje eetbaar erfgoed1.

Het Geutelingenseizoen: Een Feest voor Iedereen

Van 22 januari tot en met 23 februari 2025 ademt het dorp Elst in de Vlaamse Ardennen traditie. Dit is de periode waarin de geuteling volop in de kijker staat, met als hoogtepunt de Geutelingenfeesten op 15 en 16 februari2. Dit feestweekend is een perfecte gelegenheid voor verenigingen om samen te komen en te genieten van de lokale cultuur en gastronomie.

Wat is een Geuteling?

Een geuteling is een stevige pannenkoek die manueel met een pollepel in een hete oven op steen wordt gegoten. De naam "geuteling" komt van "gieten" en "lingen", een oud-Nederlands synoniem voor "koeken"1. Na het bakken ontsnapt de stoom langzaam uit de geuteling, waardoor het zijn kenmerkende sponzige textuur krijgt1.

Een Traditioneel Streekproduct

De geuteling heeft een lange geschiedenis en werd traditioneel gebakken rond de feestdag van de Heilige Apollonia in meerdere dorpen in de Vlaamse Ardennen3. In 2017 werd de geuteling officieel erkend als streekproduct4. Het Geutelingencomité, opgericht in 1981, heeft ervoor gezorgd dat deze traditie in ere wordt gehouden en zelfs een heropleving heeft gekend3.

Een Bezoek aan de Geutelingenfeesten

Tijdens de Geutelingenfeesten in Elst kun je niet alleen genieten van deze heerlijke lekkernij, maar ook deelnemen aan verschillende activiteiten. Er is een geutelingenworp, waarbij geutelingen in het publiek worden gegooid, en je kunt zien hoe de geutelingen op traditionele wijze worden gebakken2. Dit maakt het een perfecte uitstap voor verenigingen die op zoek zijn naar een unieke en gezellige ervaring.

Praktische Informatie

• Locatie: Elst, Vlaamse Ardennen
• Data: 22 januari t.e.m. 23 februari 2025, met het hoogtepunt op 15 en 16 februari
• Activiteiten: Geutelingenworp, traditionele bakdemonstraties, proeverijen

Conclusie

Een bezoek aan de Vlaamse Ardennen tijdens het geutelingenseizoen is een onvergetelijke ervaring voor verenigingen. Het biedt de perfecte mix van cultuur, traditie en gastronomie. Dus, waar wacht je nog op? Plan je reis en ontdek de heerlijke geutelingen van de Vlaamse Ardennen!

2: Het 45ste geutelingenseizoen gaat van start. Van 22 januari t.e.m. zondag 23 februari 2025 ademt Elst, een dorp in de Vlaamse Ardennen, traditie. Dan staat de geuteling, gelijkend op een mollige pannenkoek, volop in de kijker. Het hoogtepunt van deze periode? Dat zijn de Geutelingenfeesten, een feestweekend van 15 tot 16 februari. Compleet met een geutelingenworp.

1: De geuteling is een stevige pannenkoek op basis van een eenvoudig gistdeeg met een snuifje kaneel. De geuteling wordt manueel met een pollepel in een hete oven op steen gegoten. Vandaar de naam: "geute" komt van "gieten" en "lingen" is een oud-Nederlands synoniem voor "koeken". Na het bakken, ontsnapt de stoom langzaam uit de geuteling, en krijgt het zijn kenmerkende sponzige textuur.

3: In 2017 werd de geuteling officieel erkend als streekproduct. Deze zoete lekkernij kent een lange geschiedenis. Traditioneel werden geutelingen gebakken rond de feestdag van de Heilige Apollonia in meerdere dorpen in de Vlaamse Ardennen. Gezinnen brachten hun eigen beslag naar de dichtstbijzijnde oven, meestal in een lokale boerderij, waar de boer er geutelingen van bakte. Ook werd er beweerd dat een beet in een geuteling je een heel jaar beschermde tegen tandpijn. Eind jaren 30 raakte de geuteling in de vergetelheid, totdat het Geutelingencomité werd opgericht in 1981. Het product kent een heropleving.

4: Tot einde jaren '30 werden geutelingen in heel wat dorpen van de Vlaamse Ardennen gegoten, maar kort voor WOII raakten de geutelingen in de vergeethoek. Daar kwam verandering in toen het geutelingencomité opgericht werd in 1981. In 1995 werden de geutelingen opgenomen in de lijst van unieke streekspecialiteiten in Europa. En in 2017 werd de geuteling officieel erkend als streekproduct.

Een dagje Elst: cultuur, natuur en lekkernijen voor 55-plussers

Voor sociaal-culturele verenigingen die een leuke en inspirerende dag willen doorbrengen, is Elst de ideale bestemming. Dit pittoreske dorp in de Vlaamse Ardennen biedt een perfecte mix van traditie, geschiedenis en heerlijke streekproducten, zoals de beroemde geuteling. En wat is er nu beter dan een dagje weg van de dagelijkse routine, om samen met vrienden of medelid een nieuwe omgeving te verkennen? Hier volgen enkele suggesties om je dag te vullen met cultuur, natuur en een vleugje culinaire magie.

"Elst is meer dan alleen geutelingen; het is de levendige ziel van de Vlaamse Ardennen."
Zo zegt een lokale gids, en dat klopt! Naast het proeven van deze unieke lekkernij, biedt Elst nog veel meer om te ontdekken. Wat dacht je van een rondwandeling door de natuur, gevolgd door een gezellige lunch in een van de charmante lokale cafés?

De Geutelingenfeesten: een feestelijke ervaring

De Geutelingenfeesten, die van 15 tot 16 februari 2025 plaatsvinden, zijn absoluut een hoogtepunt voor elke bezoeker van Elst. Deze viering van het traditionele gebak brengt niet alleen lokale bewoners samen, maar ook bezoekers van ver buiten de regio. Er wordt geput uit een rijke geschiedenis, en wie weet, misschien kun je zelf wel eens een geuteling proeven tijdens dit feestelijke weekend. De geuteling is een soort stevige pannenkoek, verrijkt met een snufje kaneel, die in een lokale oven wordt gebakken. Deze lekkernij heeft een verrassende geschiedenis, van bescherming tegen tandpijn tot een hernieuwde erkenning als streekproduct in 2017.

Zin in een culinaire verkenningstocht?
Na een bezoek aan het Geutelingencomité, kun je op ontdekkingstocht gaan naar verschillende lokale eetgelegenheden waar geutelingen en andere streekproducten de hoofdrol spelen. Een bezoek aan een lokale boerderij of bakkerij is ook mogelijk, waar je kunt zien hoe deze traditionele lekkernij wordt gebakken.

Ontspanning in de natuur: de prachtige omgeving van Elst

Na het smullen van een geuteling is het tijd om de rust van de Vlaamse Ardennen in je op te nemen. Maak een verkwikkende wandeling door de omliggende natuur en ontdek de rust en schoonheid van de regio. De wandelpaden in en rondom Elst zijn perfect voor een ontspannen wandeling. En waarom niet een picknick in het groen plannen? Het landschap is een perfecte achtergrond voor een korte pauze in de frisse lucht.

Bezoek aan historische locaties in de regio

Binnen een straal van 30 kilometer van Elst zijn er meerdere interessante bezienswaardigheden die een bezoek waard zijn. Denk aan het middeleeuwse Kasteel van Laarne, de charmante stad Geraardsbergen met zijn beroemde Oudenbergkapel, of het pittoreske dorpje Brakel, dat beroemd is om zijn geutelingen en indrukwekkende geschiedenis. Deze locaties bieden niet alleen een rijke geschiedenis, maar ook mooie wandelmogelijkheden en gezellige terrasjes voor een pauze.

Het ideale dagprogramma voor 55-plussers
Begin je dag met een kort bezoek aan het Geutelingencomité, waar je meer leert over dit culinaire erfgoed en de geschiedenis van de streek. Daarna kun je genieten van een begeleide wandeltocht door de natuur rond Elst. In de middag biedt een gezellige lunch in een lokaal restaurant of boerderij je de kans om te genieten van lokale specialiteiten. Sluit de dag af met een bezoek aan een van de historische bezienswaardigheden in de buurt, bijvoorbeeld in Geraardsbergen of Brakel.

Inspirerende tips voor een geslaagde excursie:

Wandel door de natuur: Ontdek de prachtige wandelpaden rond Elst, ideaal voor een rustige en verkwikkende wandeling.